براستی سیستم‌های PBX چیست و امروزه چه نقشی در توسعه کسب‌و‌کارها دارند ؟ امروز می‌خواهیم درباره‌ی سیستم‌های تلفنی PBX صحبت نماییم . حتما” این نام را پیش تر از اینها شنیده‌اید اما چه بسا آشنایی دقیقی با آن نداشته باشید . از شما دعوت می‌کنم لغایت انتهای این مقاله به اتفاق ما باشید تا با معانی و تاثیر PBX ها بیشتر آشنا شوید .
PBX مخفف سه واژه‌ی Private Branch Exchange است . ( خواهشمند است کوشش بر ترجمه نکنید که هیچ معنی نمی‌دهد !!! ) PBX ها طی چند سنه بازپسین نقش بسزایی در ارتباطات سازمان‌های حقیر و بزرگ داشته است . می‌توان گفت مهمترین وظیفه یک سیستم PBX این است که کلیه‌ی منابع تلفنی سازمان‌ها ، مانند خطوط تلفن شهری را برای تعداد زیادی مصرف کننده به اشتراک می‌گذارند لذا سازمان نیازی ندارد که از شمار زیادی خط تلفن شهری کاربرد کند . به راستی با شمار چندی خط تلفن شهری می‌توان همگی اتاق‌ها و میز‌های کارمندان را پوشش تلفنی عدل . برای نمونه فرض کنید سازمانی که ۲۰ خط تلفن شهری دارد ، PBX می‌تواند این خطوط را برای ۲۰۰ پرسنل به راحتی به اشتراک گذاشته تا همگی آن‌ها به تمامی خطوط شهری دسترسی داشته باشند .

ساختار PBX چیست ؟
PBX از نرم اسباب یا مشکل افزار‌هایی تشکیل شده که به PSTN (خطوط تلفن شهری که از طرف مخابرات ارائه می شود) متصل است . در ارتباطات سازمان‌ها ایستگاه‌ها یا نقاطی هستی دارند که به آنها end point می‌گویند . به عنوان نمونه تلفن روی میز ، دستگاه فکس یا دستگاه کارت خوان نمونه‌هایی از end point هستند . قصد کار PBX ها پوشش تلفنی همین end point ها می‌باشد .

با راه‌انداری PBX ، ارتباطات سازمان‌ها شفا مکشوف و در هزینه‌ها نیز صرفه جویی می‌شود . PBX کارمندان را قادر می‌سازد الی با شماره‌گیری بیشینه ۲ یا ۳ یا ۴ عدد ، با سایر همکارانشان در داخل سازمان تماس گیرند . نکته‌ی حائز اهمیت آن است که کلیه‌ی تماس‌های درون سازمانی کاملاً مجانی می‌باشد . همانطور که در بالا گفتیم PBX امکان بخش خطوط شهری را دارد .

اینکه هر سازمان به چند خط تلفن شهری احتیاج دارد به عواملی مثل درازا زمان مکالمات ، تجربه‌ی قبلی از میزان شمار مکالمات ، بیشترین تعداد تماس‌های همهنگام و اینکه خطوط شهری به چند خط تو سازمانی باید دسته شوند پیوستگی دارد . برای نمونه یک سازمان کبیر که شمار زیادی مشتری و تماس گیرنده دارد بیش از یک سازمان کوچک بیچارگی به خط تلفن شهری دارد .

اجزاء ساختن دهنده ی PBX
باکس یا کابینت برای اجزا ساختن دهنده و متعلقات داخلی
برد مرکزی برای برقراری وابستگی تماس های ورودی و خروجی
سخت انگیزه ها باره احتیاج جهت پیوستگی با PSTN
end point مثل تلفن روی میز، دستگاه فکس، دستگاه کارت خوان
تامین کننده برق (Power)
تاریخچه PBX از ماضی تاکنون
به قدیمی‌ترین سیستم PBX ، سوییچ برد نیز می‌گویند . این سیستم کهن دربایستن به فردی به عنوان اپراتور داشت . در این سیستم قدیمی هر تماس از خارج به سازمان آغاز به اپراتور وصل می‌شد و او تماس را به شخص یا واحد مورد نظر تماس گیرنده ، ارتباط می‌داد . درواقع این کار توسط اپراتور انسانی اتمام می‌شد و او بود که تماس ورودی را به تقسیم مربوطه پیوستگی می‌داد . همینطور اگر کارمندی می‌خواست تماسی به بیرون از سازمان داشته باشد ، نخست باید به اپراتور وصل می‌شد ، سپس اپراتور او را به یک خط شهری آزاد (خطی که در حال مکالمه نبود) پیوستگی می‌داد . حال فرض کنید سازمانی که شمار تماس‌های زیاد زیادی داشته است ، نیاز داشت الی ده ها اپراتور جهت ایجاد هماهنگی تلفن‌های سازمان استخدام کند . با گذشت موعد سوییچ‌های دستی جای خویش را به سوییچ‌های الکترومغناطیسی و سپس الکترونیکی دادند .

معرفی IP PBX
جدیدترین سیستم PBX همخوانی با تلفن‌های تحت شبکه دارند (به IP phoneروی میز نیز وصل می شوند) . در این سیستم end point سایر آن به جای خطوط PSTN سنتی ، SIP Trunks می‌باشد . به مجموعه تشکیل شده از PBX و تلفن تحت شبکه ، IP PBX می‌گویند .

تفاوت‌های ON-PREMISE PBX و HOSTED PBX
سیستم PBX می‌تواند داخل سازمان پیمان گیرد که به آن on-premise PBX می‌گویند ، یا در برگزیدن سرویس‌دهنده (اپراتور) باشد که به آن hosted PBX می‌گویند . در سیستم hosted PBX ، سرویس‌دهنده خدمات را بر بستر Cloud ارائه می‌دهد و سرویس‌گیرنده با پیوست به آن می‌تواند از امکانات ارائه شده توسط اپراتور کاربرد کند .

سازمان‌های کبیر معمولاً PBX و ماژول‌های باره نیازشان را خریداری می‌کنند درحالی که این پیشه برای سازمان‌های کوچک توجیه اقتصادی ندارد و آنان امکانات باره نیازشان را از طریق سیستم Cloud گرفتن کرده و همگی مسائل مربوط به پشتیبانی نیز بدست اپراتور اتمام می‌شود .

Cloud PBX - IP PBX

نکته : PBX hosted و PBX on-premise در کلیه‌ی قابلیت‌ها و امکانات با یکدیگر مانند هستند .
تعریف ANALOG PBX ومقایسه ی آن با IP PBX
سیستم آنالوگ پشتیبان کننده‌ی تلفن‌های معمولی (تلفن های کهنه و موجود در بازار) می‌باشد . ارتباطی که از راه کابل‌های مسی بین PBX و شبکه‌ی مخابرات برقرار می‌شود و سپریدن هر عملیات جدید یا دگرگونی ها مستلزم صرف نمودن زمان اکثریت نسبت به IP PBX می‌باشد . راه‌اندازی سیستم آنالوگ ساده است اما انعطاف‌پذیری و توسعه‌پذیری آن خیر . همینگونه ماژول‌ها و امکانات را می‌توان به سیستم آنالوگ اضافه کرد ولی نمی‌توان بین آنها و ارتباطات دیجیتالی مثل پیام فوری و اشتراک گذاری صفحات ، پیوستگی مناسبی برپایی نمایش داد . ایجاد هرگونه تغییر در سیستم آنالوگ برای تنظیمات و سازماندهی سیستم و ایجاد امکانات جدید به سررسید زیادی احتیاج دارد .

PBX آنالوگ

IP PBX نسبت به نمونه‌های آنالوگ بسیار انعطاف پذیرتر است و در این سیستم ارتباط IP PBX با تلفن‌های تحت شبکه است و به جای استفاده از سیم‌های مسی از فیبر نوری بهره‌گیری می‌شود .

برای برپایی ارتباط بین PSTN با PBX و برقراری تماس های IP ، سیستم‌های SIP trunk طراحی شدند که وظیفه‌ی آن برقراری مکالمات بر بستر شبکه می‌باشد و تماس‌های صوتی مستقیماً بر پایه‌ی شبکه برقرار می‌شوند .

IP PBX - PBX آنالوگ

همچنین در IP PBX صفحه‌ای برای تنظیمات پیکربندی سیستم طراحی شده که از راه آن می‌توان همگی تنظیمات و تغییرات را به راحتی و به شکل آنلاین سپریدن داد . اضافه نمودن امکانات و تغییرات جدید بدون بیچارگی به اینکه متخصصی از سمت اپراتور به محل گسیل شود به شکل آنلاین امکانپذیر می‌باشد . اگر PBX روی فضای ابری یا نزد سرویس‌گیرنده باشد نیز ، درخواست خطوط جدید از مرکز مخابرات عمومی بیشینه طی چند ساعت امکانپذیر خواهد بود و این تقاضا سخت و پیچیده‌ای نخواهد بود (که البته مفتوح هم به انگیزه امکانات بالای مخابرات ایران این فرمایش در زمانی بیش از چند ساعت به درازا می‌انجامد) . با گسترش تماس‌ها از طریق VOIP ، PBX امکانات زیادی به خود گرفته است . این امکانات بر این پایه اند امکانات دیداری مثل تماس تصویری ، فکس از طریق IP ، پیام فوری و … که باعث ایجاد ساختاری بهتر در ارتباطات سازمان‌ها هستند .